Vaxtagjöld vegna orkuöflunar fyrir įlišnašinn

Ķ athugasemdum viš fyrri fęrslu į žessar sķšu sem nefndist Įlver og flugfloti Ķslands - samanburšur į losun CO2 gerši Andrés Kristjįnsson athugasemd og kallaši eftir umręšu um aršsemi af fjįrfestingum ķ įlišnaši.

Orkufyrirtękin hafa enn ekki birt įrsskżrslur sķnar žannig aš ekki er aušvelt aš finna nįkvęma skuldastöšu žeirra ķ opinberum gögnum. Įętlašar skuldir eru hins vegar nokkru lęgri en žęr sem Andrés gefur upp eša sem nemur 550 milljöršum kr mišaš viš nśverandi gengi. Af žessum skuldum er hluti til kominn vegna raforkuöflunar fyrir įlverin og annaš vegna annarra framkvęmda eins og byggingu skrifstofuhśsnęšis, hitaveituverkefna, framkvęmda viš dreifikerfi į heitu vatni, hugsanlega ljósleišaralagna og fleira. Reikna mį meš aš hlutfall skulda sem tilkomnar eru vegna raforkuöflunar fyrir įlišnašinn sé um 70 - 75% af heildarskuldum. Eftirfarandi tafla sżnir žį śtreikninga į vaxtagjöldum, afborgunum mišaš viš  gefnar forsendur um lįnstķma og eignamyndun.

 
ORKA - VAXTABYRšI


Ekki mį gleyma žvķ aš afborganir af lįnum žżša eignamyndun og žvķ er ekki rétt aš meta žaš sem kostnaš viš orkuöflunina į sama hįtt og vaxtagreišslur. Žvķ er įrlegur kostnašur aš teknu tilliti til eignamyndunar 6,44 Milljaršar kr en ekki 38,5 Milljaršar kr. Fjįrfestingar af žeirri stęršargrįšu sem hér um ręšir eru fjįrmagnašar į alžjóšavettvangi og žį eru LIBOR vextir hefšbundiš vaxtaumhverfi. Žvķ er rétt aš miša viš LIBOR og žau kjör sem fįst į žeim mörkušum žegar aršsemisreikningar eru geršir.

Žaš er erfitt aš spį fyrir um lengd nśverandi kreppu en henni mun ljśka og eftirspurn eftir įli aukast į nż meš hękkandi įlverši. Ef mišaš er viš nśverandi įstand sem er žaš versta sem menn hafa séš ķ mjög langan tķma og orsakast af minnkandi eftirspurn į heimsmarkaši rétt eins og varšandi alla almenna hrįvöru žį eru tekjurnar af sölu nęrri

800.000 tonna af įli framleitt į Ķslandi ķ dag um (800.000 * 1300 $/t) um 1.040.000.000 $.

Mišaš viš sama gengi og ķ athugasemd Andrésar ( 113 kr/$) er śtflutningsveršmętiš 117.520.000.000 kr en ekki 102.830.000.000 kr.

Ef įfram er gert rįš fyrir sömu forsendum um aš 40% verši eftir ķ landinu žį eru žaš 0,4 * 117.520.000.000 kr = 47.008.000.000 kr (47 milljaršar kr).

Eins og įšur var sżnt er vaxtakostnašur 6,44 milljaršar kr svo žaš sem eftir stendur ķ samanburši Andrésar eru

47 - 6,44 milljaršar kr = 40,56 milljaršar kr.

Af žeim 60% sem Andrés gerir rįš fyrir aš fari śr landi žarf aš borga fyrir hrįefni sem žarf til framleišslunnar (sśrįl, rafskaut, raflausnarefni og fleira), greiša vaxtakostnaš af fjįrfestingunni ķ įlverunum sjįlfum og svo gera eigendurnir kröfu um įvöxtun į eigin fé rétt eins og allir ašrir fjįrfestar og atvinnurekendur. Žaš er žvķ ekki eins og žeir stingi žessum peningum beint ķ vasann eins og żmsir viršast halda.

Žaš mį deila um hversu gįfuleg žessi framsetning er žegar lagt er mat į hagkvęmni framkvęmdanna. Hér er eingöngu veriš aš fjalla um vaxtagjöld en ekki alla žį fjölbreyttu žętti sem žarf aš taka tillit til viš aršsemismat framkvęmdanna eins og rekstrarkostnaš, įvöxtun į eigin fé og fleira.

Žeir peningar sem eftir verša ķ landinu (40% samkvęmt forsendum Andrésar) eru notašir til aš greiša starfsmönnum laun, greiša fyrir rafmagn, greiša fyrir aškeypta žjónustu innlendra byrgja og svo framvegis. Af öllum žessum śtgjöldum skapast velta ķ žeim fyrirtękjum sem veita žjónustuna og af žessari veltu žarf aš greiša skatta og gjöld. Starfsmenn įlfyrirtękjanna og byrgjanna žurfa lķka aš greiša skatta og gjöld og rķkiš fęr sitt aš auki ķ viršisaukaskatti. Žaš er žvķ mikil einföldun aš leggja dęmiš upp meš žeim hętti sem gert var ķ athugsemd Andrésar. “

Nokkrar stašreyndir um fjįrfestingu ķ įlišnaši (ekki orkuöflun)

  • Erlend fjįrfesting  
  • Fjįrfesting įlfyrirtękjanna fęri ekki ķ önnur verkefni į Ķslandi
  • Sala afuršanna ķ erlendri mynt - gjaldeyristekjur fyrir žjóšarbśiš
  • Langtķma fjįrfesting
  • Langtķma atvinnusköpun
  • Aukin hagkvęmni ķ orkuöflun vegna stęršar sem skilar sér ķ ódżrari orku fyrir ašra orkukaupendur
  • Besta mögulega stašsetning įlvers sökum hreinnar orku
  • Umhverfisvęnn išnašur eins og sżnt hefur veriš fram į ķ fyrri fęrslu (Hvers vegna er rétt aš framleiša įl į Ķslandi ?)

Žröstur


Įlver og flugfloti Ķslands - samanburšur į losun CO2

Samgöngurįšuneytiš birti skżrslu ķ įgśst 2008 um losunarheimildir į koltvķsżringi ķ flugi. Žar kemur fram ķ töflu 4 aš mešallosun įranna 2004 – 2006 var 2.948.169 tonn. Eftir žvķ sem nęst veršur komist į žetta viš um allan flugflota Ķslands hvar ķ heiminum sem starfsemin fer fram. Ķ sömu töflu var sett fram spį fyrir ķslenska flugflotann fram til įrsins 2017. Nišurstöšurnar eru sżndar sem rauš lķna į mešfylgjandi grafi. Ennfremur eru įętlašar losunarheimildir fengnar śr sömu heimild sżndar.

Til samanburšar er losun allra ķslensku įlveranna sżnd į sama grafi (blį lķna). Ķ žessum samanburši er žvķ spįš aš framleišsluaukning vegna fyrsta įfanga Noršurįls Helguvķkur (90.000 tonn į įri) og vęntanleg framleišsluaukning hjį Alcan į Ķslandi (40.000 tonn į įri) verši oršin aš veruleika į įrinu 2012 og įlframleišsla ķ Helguvķk verši komin ķ 180.000 tonn į įri įriš 2015.

FLUG VS įLVER

Myndin sżnir losun CO2 frį ķslensku flugi (flugvélar skrįšar ķ eigu ķslenskra flugfélaga) ķ samanburši viš losun frį ķslenskri įlframleišslu.  

 Heimild

Losunarheimildir į koltvķsżringi (CO2) ķ flugi - Skżrsla stżrihóps um losunarheimildir į koltvķsżringi (CO2) ķ flugi. Reykjavķk : Samgöngurįšuneytiš, 2008.


Hvers vegna er rétt aš framleiša įl į Ķslandi ?

Hvers vegna eiga Ķslendingar aš taka žįtt ķ betri framtķš komandi kynslóša meš uppbyggingu ķ ķslenskum įlišnaši ķ dag?

Samkvęmt skżrslunni Energy savings by light weight - II. Final report frį IFEU Institute fur Energie- und Umweltsforschung ķ Heidelberg frį 2004 skiptist orkunotkun heimsins gróflega ķ žrjį flokka; Išnaš, Samgöngur og Heimili og annaš eins og sżnt er į mynd 1.

ORKUNOTKUN

Mynd 1 Myndin sżnir įętlaša skiptingu orkunotkunar heimsins įriš 2000. Sį hluti sem merktur er Heimili / Annaš inniheldur t.d. orkužörfina vegna hitunar og lżsingar heimila, verslana, skóla, heilsugęslu sem og allrar annarrar orkužarfar mannkynsins sem ekki flokkast undir samgöngur eša išnaš.

Samgönguhluti kökunnar er sį hluti hennar sem vex hrašast samkvęmt upplżsingum frį International Energy Agency og sį hluti orkunotkunarinnar sem helst stendur ķ vegi fyrir markmišum um minni losun CO2 į heimsvķsu.  Žess vegna hafa alžjóšlegar stofnanir lagt herslu į aš samgönguišnašurinn vinni aš léttari farartękjum į öllum svišum og į žaš jafnt viš um bķla, skip, lestar og flugvélar. Helsta vopn žeirra sem vinna ķ žessum mįlum er aukin notkun léttari byggingarefna eins og til dęmis įls. Umtalsveršum įrangri hefur veriš nįš ķ žróun żmissa įlblanda en ef borin er saman ešlisžyngd įls og stįls (ST36) er munurinn nęstum žvķ žrefaldur.  Samkvęmt nišurstöšu IFEU sem nefnd var hér aš framan er įętlašur sparnašur į losun CO2 į lķftķma żmissa farartękja sżndur į mynd 2.

IFEU FIG 3 - ISLENSKA

Mynd 2 Myndin sżnir įhrifin af léttari samgöngutękjum og samanburš į įvinningi fyrir minnkaša losun CO2 fyrir hver 100 kg sem tekst aš létta tękin.

Įhrifin  af žvķ aš létta mešal flugvél um 100 kg eru 1.500.000 – 2.000.000  kg minni losun CO2 ķ andrśmsloftiš į lķftķma flugvélarinnar.  100 kg sparnašur ķ žyngd gęti hugsanleg orsakast af 200 - 300 kg notkun af įli og žį vęri CO2 losun vegna žeirrar framleišslu į Ķslandi 340 – 550 kg.  Sparnašurinn er augljós. Sambęrilegar tölur fyrir mešal fólksbķl vęru 2.000 – 2.300 kg minni losun CO2 fyrir 340 – 550 kg losun frį ķslenskum įlverum.

Įvinningurinn af notkun įls ętti aš vera augljós śt frį žessum einfalda samanburši. Nęsta spurning er hvers vegna ęttum viš aš framleiša įl hér į landi en ekki aš eftirlįta öšrum žessa starfsemi. Žar er žvķ til aš svara aš įlframleišsla sem byggir į endurnżtanlegum og umhverfisvęnum orkugjöfum eins og sś ķslenska er mun umhverfisvęnni en įlframleišsla sem nżtir raforku sem framleidd er meš gasi eša kolum eins og sjį mį į mynd 3.

įL + ORKUGJAFAR CO2

Mynd 3 Innbyršis mismunur į losun CO2 vegna įlframleišslu og orkuöflunar.

Fyrir hvert kg sem framleitt er af įli meš hreinu rafmagni (framleitt meš vatnsaflsvirkjun) er sambęrileg losun įlvers og orkuvers rśmlega fjórum sinnum meiri fyrir gasorkuver eins og notast er viš ķ įlframleišslu viš Persaflóa og allt aš tķu sinnum meiri fyrir kolaorkuver eins og byggt er į vķša um lönd mešal annars ķ Kķna og Bandarķkjunum. Eins og sżnt hefur veriš fram į ķ žessari grein getum viš Ķslendingar stušlaš aš bjartari framtķš fyrir börnin okkar en ella ef viš tökum žįtt ķ umhverfisvęnni įlframleišslu meš okkar hreinu orkugjöfum.

Heimildir

1. Transportation projections in OECD regions. Detailed report. Paris : International Energy Agency, 2002.

2. Energy savings by light weight - II. Final report. Heidelberg : EFEU Institute für Energie- und Umweltsforschung Heidelberg GmbH, 2004.


Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband